Hand pany – magiczna stal
Być może widzieliście grających na nich grajków ulicznych lub w zespole grającym „muzykę świata”. Hand pan jest dość nowym instrumentem, ale cieszy się od kilku lat coraz większą popularnością.
Pierwotnie nazywany był „hang” i produkowany był przez tylko jedną firmę w Szwajcarii od roku 2007. Od tego czasu pojawili się jednak nowi producenci, oferujący szeroki wybór.
Angielsko-szwedzki duet Hang Massive grający na ulicy.
Czym jest hand pan?
Hand pan składa się z dwóch wyprofilowanych i sklejonych ze sobą stalowych półkul. Gra się na nim gołymi dłońmi i palcami.
Hang Massive - The Secret Kissing of the Sun and Moon.
Hand pany są instrumentami nie chromatycznymi, tzn. nie mają wszystkich dwunastu dźwięków skali muzycznej, w przeciwieństwie do np. pianina.
Zamiast tego, kupuje się je nastrojone do poszczególnej gamy. Hand pany bardzo różnią się między sobą nastrojeniem oraz nutami, które można na nich grać, a nawet ich skalą. Zazwyczaj jest ich 7 lub 8. Nutą centralną (oraz najniższą) jest tzw. Ding, który znajduje się pośrodku kopuły, i na ogół wyklepany jest na zewnątrz.
Istnieje duży wybór gam, najpopularniejsze są jednak gamy molowe, a dokładniej, gamy o wschodnim brzmieniu.
Jak grać na hand panie?
Zhenya Topov grający na hand panie w Berlinie.
Jedną z cech instrumentu jest to, że można go wszędzie puknąć palcem, aby uzyskać brzmienie, nie tylko w jego polach dźwięku (nastrojonych obszarach), ale również wokół nich, z tyłu oraz nad Gu (okrągły otwór na dnie instrumentu).
Jest wiele sposobów wytwarzania dźwięku na hand panie. Zazwyczaj puka się go koniuszkami palców, ale można też używać kostek, pięści, wewnętrznej strony nadgarstka itp. Można również bawić się poszczególną nutą manipulując falę dźwiękową drugą ręką. Można wykreować coś w stylu wibrato, grając nutkę, po czym szybko przenosząc rękę nad poszczególnym polem brzmienia.
Dzięki wszystkim tym możliwościom dotykania i grania na instrumencie można uzyskać bardzo urozmaicone eklektyczne brzmienie.
Obecny rynek hand panów
Aktualnie na rynku działa ok. 150 producentów hand panów, produkujących instrumenty z różnych materiałów, o różnych brzmieniach i w różnej jakości.
Każdy „nastrajacz” ma też swój indywidualny styl. Oznacza to, że nutka może być dokładnie ta sama, ale brzmienie będzie i tak się różnić. W rezultacie powinno się najpierw wybrać gamę, po czym dokładnie się wsłuchać i, jeśli jest to możliwe, osobiście na hand panie zagrać, zanim podejmie się ostateczną decyzję.
Cena instrumentu zależy od kilku czynników, takich jak gama, tworzywo oraz ilość nut, ale generalnie wynosi od 1.000 do 3.000 euro. Pamiętać trzeba jednak o tym, by być cierpliwym – hand pany robione są zazwyczaj ręcznie i zajmuje to dużo czasu. Lista oczekujących może wynosić kilka miesięcy albo nawet lat! Alternatywnie możecie poszukać hand panów na rynku Bbop.
Oto kilka producentów na dzisiejszym rynku:
Innersound Handpan (Berlin, DE)
Innersound Sonoro, workshop w Szwajcarii
Metalsounds (Francja)
Spacedrm New Generation Deep Sky Scale
Pandakini Handpans (Berlin, DE)
Pandakini Kurd 9
Pantheon Steel (USA)
New Era Halo 22 - Celtic Minor
Warsztaty hand panowe
Jeśli jesteście w Berlinie i chcielibyście nauczyć się gry na hand panach, pograć z innymi lub jesteście zainteresowani kupnem takiego instrumentu, polecamy wam warsztaty i lekcje oferowane przez Berlin Handpan Akademie Zhenya Topoy’a. Kursy składają się z zgłębiania różnych technik gry, schematów dźwięków i rytmów oraz z jamowania z innymi uczestnikami – są naprawdę dobrą zabawą.
Mamy nadzieję, że podobał wam się nasz krótki tekst o tym ciekawym nowym instrumencie. Dajcie znać w komentarzu, jeśli sami graliście kiedyś na hand panie!